Είναι η κατάσταση κατά την οποία ο ασθενής αποβάλλει ούρα που περιέχουν αίμα. Η αιματουρία μπορεί να είναι μακροσκοπική, όταν τα ούρα είναι εμφανώς κόκκινα, ή μικροσκοπική, όταν η παρουσία του αίματος αποκαλύπτεται μόνο μικροσκοπικά δηλαδή στη μικροσκοπική γενική εξέταση των ούρων ανευρίσκονται περισσότερα από 3 ερυθρά αιμοσφαίρια κατά οπτικό πεδίο.

Πρέπει να τονιστεί, ότι το ερυθρό χρώμα των ούρων δεν οφείλεται πάντοτε στην παρουσία αίματος. Τα ούρα είναι δυνατόν να χρωματιστούν κόκκινα μετά τη λήψη διαφόρων φαρμάκων (ριφαμπικίνη, φαινολοφθαλείνη, φαινοθειαζίνες κ.α.), τη λήψη διαφόρων τροφών (παντζάρια, βατόμουρα), ή χρωστικών με τις τροφές (ροδαμίνη Β), ή σε άλλες καταστάσεις όπως η αιμοσφαιρινουρία, η μυοσφαιρινουρία, κ.λπ. Στις περιπτώσεις αυτές, η γενική εξέταση ούρων αποκαλύπτει φυσιολογικό αριθμό ερυθρών.


Χαρακτηριστικά Αιματουρίας
Ιδιαίτερη σημασία για να τεθεί η διάγνωση του αιτίου της αιματουρίας έχει ο προσδιορισμός των χαρακτήρων της, αν δηλαδή αυτή είναι: μακροσκοπική ή μικροσκοπική, εμφανίζεται στην αρχή, το τέλος ή καθ' όλη τη διάρκεια της ούρησης, συνοδεύεται από πήγματα, καθώς και πόνο ή όχι.

Η αρχική αιματουρία συνήθως υποδηλώνει ότι η προέλευση του αίματος είναι από την ουρήθρα, η τελική ότι το αίμα προέρχεται από τον αυχένα-τρίγωνο της ουροδόχου κύστεως και του προστάτη, ενώ η ολική αιματουρία υποδηλώνει ότι η αιμορραγία προέρχεται από την ουροδόχο κύστη, τον προστάτη ή το ανώτερο ουροποιητικό (νεφρός-ουρητήρας). Η παρουσία πόνου κατά την αιματουρία συνήθως είναι ενδεικτική (αλλά όχι αποδεικτική) της ύπαρξης φλεγμονής ή λιθίασης, ενώ η ανώδυνη συνδυάζεται συνηθέστερα με κάποιο νεόπλασμα του ουροποιητικού συστήματος. Τα πήγματα δίνουν πληροφορίες για τη βαρύτητα της αιματουρίας, ενώ το σχήμα τους (πχ. σαν μακαρόνια) μπορεί να κατευθύνουν στην αναγνώριση της εντόπισης του αιτίου. Πρέπει επομένως ο ασθενής να γνωρίζει και να μπορεί να επισημαίνει στον ιατρό τα χαρακτηριστικά της αιματουρίας.
 
 
Αίτια Αιματουρίας
Η αιματουρία μπορεί να αποτελεί εκδήλωση πολλών ουρολογικών παθήσεων όπως είναι οι λοιμώξεις, οι λίθοι του ουροποιητικού, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και τα κακοήθη νεοπλάσματα του ουροποιητικού (καρκίνος νεφρού, ουροδόχου κύστεως, ουρητήρα, προστάτη). Αιματουρία μπορεί να εκδηλωθεί και επί απουσίας ουρολογικού νοσήματος.
Για παράδειγμα, διαταραχές της πήξης του αίματος, λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων ή διάφορα αιματολογικά νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση αίματος στα ούρα. Εξ άλλου, υγιή κατά τα άλλα άτομα που υποβάλλονται σε βαριά σωματική κόπωση παρουσιάζουν πολλές φορές παροδική πρωτεϊνουρία και αιματουρία.
 
 
Έλεγχος Αιματουρίας
Σε όλες τις περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να γίνεται λεπτομερής διαγνωστική μελέτη, στην οποία (εκτός από το ιστορικό και τη φυσική εξέταση) θα πρέπει να περιλαμβάνονται εργαστηριακές εξετάσεις (γενική και καλλιέργεια ούρων, κυτταρολογική εξέταση ούρων) και απεικονιστικός έλεγχος (υπερηχοτομογράφημα, απλή ακτινογραφία ΝΟΚ ή και ενδοφλέβια ουρογραφία), καθώς και κυστεοσκόπηση για τον αποκλεισμό κακοήθους νόσου του ουροποιητικού, ενώ η αξονική τομογραφία συνιστάται επί συγκεκριμένων ενδείξεων.
 
 
Τι πρέπει να ξέρω με δύο λέξεις
Γενικά, η μακροσκοπική αιματουρία είναι ένα θορυβώδες σύμπτωμα που κινητοποιεί άμεσα τον ασθενή προς αναζήτηση ιατρικής βοήθειας αλλά και τον ιατρό που πρέπει να προχωρήσει στο διαγνωστικό έλεγχο της αιματουρίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ενδελεχής έλεγχος του ουροποιητικού αποκαλύπτει τελικά το υποκείμενο αίτιο. Αντίθετα, στη μικροσκοπική αιματουρία πολλές φορές δεν αναγνωρίζεται υποκείμενη παθολογία. Η αιματουρία οποιουδήποτε βαθμού είναι σοβαρό σύμπτωμα και στους ενηλίκους θα πρέπει να θεωρείται εκδήλωση κακοήθους νόσου του ουροποιητικού μέχρις αποδείξεως του εναντίου.